مهارت های تسلط بر ترس قبل از امتحان

اگر به خاطرات خود در زمان تحصیل نگاه کنیم همیشه نقطه دلهره آورى وجود داشته و آن هم ترس از امتحان است که در پایان هر ثلث یا ترم گریبان ما را مى گرفت. هیچ فرقى هم نمى کند در هر سن و سالى که باشیم امتحان معنى دلهره مى دهد. چه دانش آموزى که مشغول امتحانات دبستان است و چه دانشجویى که براى قبول شدن واحد هاى دانشگاهى جزوه ها را زیر و رو مى کند همه از امتحان وحشت دارند. بررسى روانشناسان نشان مى دهد مهمترین دلیل ترس از امتحان شکست و عدم موفقیت است که معمولاً به عدم آشنایى با شرایط و نحوه برگزارى امتحان برمى گردد.

یادآورى مطالب خوانده شده زمان برگزارى امتحان، دلشوره از چگونگى سئوالات و حتى نحوه صحیح کردن اوراق امتحانى همه از جمله عواملى است که باعث دلهره و نگرانى دوران امتحانات مى شود. سخت گیرى معلمین طى سال و واکنش هاى شدید و تند آنها به دانش آموزانى که در حد عالى متوجه مطالب درسى نشده اند و عدم یادگیرى نیز در بسیارى موارد باعث ایجاد ترس و آشفتگى قبل از امتحان مى شود. در هر حال براى رفع این مسائل که به اختلالات روانى دانش آموزان و دانشجویان منجر مى شود به یک سرى تغییرات تازه در نظام آموزشى احتیاج است که نمره گرایى را از میان بردارد که مهمترین دلیل وحشت از امتحان هم همین است. اما چگونه با ترس امتحان مقابله کنیم؟ اطمینان از یادگیرى و یادآورى تمام و کمال دروس مهمترین موضوعى است که باعث مى شود ترس و دلهره قبل از امتحان را از بین ببریم. اینکه چطور درس بخوانیم که مطالب فراموش نشود و در حافظه طولانى مدت مان باقى بماند اولین گامى است که مى توان براى حل این مشکل برداشت.
• براى یادگیرى انگیزه ضرورى است
وقتى هدف و انگیزه شما از درس خواندن معلوم است خیلى سریع تر مطالب را یاد مى گیرید و در حافظه تان ثبت مى کنید. براى این منظور به یک طرح و هدف مشخص نیاز داریم. در دانش آموزان دبستانى یا راهنمایى این وظیفه بر عهده والدین است که به روش صحیح در آنها انگیزه ایجاد کنند و به آنها بفهمانند که درس خواندن براى زندگى بهتر آنها در آینده است.
• به روش سمعى و بصرى درس بخوانید
هر کس براى یادگیرى و آموزش راه و روش مخصوص خود را دارا است. ولى این ثابت شده که ضبط اطلاعات درسى از طریق سمعى و بصرى در ذهن سریع تر از زمانى که مشغول خواندن آنها هستیم صورت مى گیرد. استفاده از نوار و فیلم هاى آموزشى قبل از امتحان تاثیر فوق العاده اى در ثبت دروس خوانده شده در مغز دارد. پس از پژوهش هاى بسیار محققان علوم آموزشى به این نتیجه رسیدند که در یادگیرى دروس حفظى مثل زبان هاى خارجه تنها مکالمه کافى نیست و بایستى از نوشتن کلمات همزمان با خواندن آنها استفاده کرد. نوشتن همزمان لغات باعث مى شود تا زمان آمادگى حضور ذهن کاهش یافته و دانش آموز سریع تر کلمات را در ذهن جاى دهد. برخوردارى از مکانى آرام و محیطى بدون سروصدا نیز یکى دیگر از مواردى است که به جذب و درک بهتر مطالب درسى کمک مى کند اما این مسائل همگى در درجه دوم قرار دارد. مسئله اصلى داشتن حضور ذهن و تمرکز است. این یک اصل بنیادى است، فقط چیز هایى در مغز ضبط مى شود که حضور ذهن بتواند آنها را به دقت تمیز دهد نه آنهایى که فقط از نظر و از مقابل چشمانمان مى گذرند. براى حفظ بهتر مطالب درسى راه هاى آموزشى فراوانى وجود دارد که در زیر به مهمترین آنها اشاره مى شود:
براى بهتر حفظ شدن، مطلب را از اول تا آخر چندین مرتبه به دقت بخوانید و تکرار کنید. در مرحله بعدى مطلب را قسمت بندى و هر قسمت را مستقلاً حفظ کنید. بعد از پایان هر درس از خود سئوال بپرسید. از دوستان و والدینتان بخواهید که از درس مورد نظر براى شما سئوالاتى مطرح کنند. این نوع ارزشیابى باعث مى شود تا به میزان پیشرفت خود در حفظ کردن مطلب پى برده و اشتباهات تان را تصحیح کنید. دوره کردن را از برنامه درسى حذف نکنید حتى اگر نتوانستید بخشى را به صورت کامل بخوانید. با هربار دوره کردن به مطالبى برمى خورید که ناآشنا بوده و در نخستین مطالعه به آنها توجه نکرده اید. در آخر هر فصل خلاصه نویسى کنید. یادداشت بردارى از مطالب خوانده شده شما را به دقت و پیدا کردن نکات مهم موضوع وامى دارد و فهم مطلب را آسان مى کند. نهایتاً اینکه اعصابتان را فرسوده نکنید. خواندن بى وقفه درس باعث پریشانى و خستگى شده و کارایى شما را پایین مى آورد. از خواندن در زمانى که از لحاظ عاطفى در وضعیت نگران به سر مى برید، خوددارى کنید که جز افت بازده کارى نتیجه گیرى به همراه نخواهد داشت.